2023 Türkiye AR-GE Raporu: Savunma Sanayisi Öne Çıkıyor
2023 itibarıyla Türkiye'deki kamu AR-GE harcamalarının en yüksek payı savunma sanayisine ait oldu. SER Akademi, 'Türkiye 2024 Ar-Ge ve İnovasyon Raporu'nu yayımladı. Rapor, Türkiye'deki AR-GE ve inovasyon faaliyetlerinin genel bir değerlendirmesini sunuyor. Ömer Özdinç, raporun detaylarını aktararak, yüksek teknoloji ve yazılım sektöründeki gelişmelere dikkat çekti.
Özdinç, Türkiye'deki AR-GE çalışanlarının sayısının 2023'te 400 bine yaklaştığını belirtti. Özel sektördeki AR-GE çalışanları yüzde 8,8 artış göstererek 207 bine ulaşırken, kamu sektöründeki araştırmacı sayısı yüzde 7 düştü. Bu durum, sektördeki dinamiklerin değiştiğini gösteriyor.
Kamu AR-GE Harcamalarında Savunma Sanayisinin Yükselişi
Özdinç, kamu AR-GE yatırımlarının yüzde 167 artırıldığını ifade etti. Savunma sanayisi, kamu AR-GE harcamalarının toplamı içindeki payını en çok artıran sektör oldu. Bu sektör, tarım ve yeryüzünün keşfi alanlarıyla birlikte öne çıkıyor. Yükseköğretim harcamalarının ise kamu ve ticari kesime kıyasla daha az arttığı gözlemleniyor.
AR-GE harcamalarının bölgelere göre dağılımında Batı Anadolu (Ankara-Konya) birinci sırada yer alıyor. İstanbul ile aradaki farkın açıldığı belirtiliyor. AR-GE harcamalarının gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki oranı yüzde 1,42'ye çıkarken, Türkiye OECD ülkeleri arasında 28. sırada yer aldı.
Teknoparklarda Gelişmeler ve İnovasyon Endeksi
Teknoparklardaki firma sayısının 10 bini aştığı ve istihdam sayısının 100 bini geçtiği ifade ediliyor. Bu bölgelerde ihracat tutarı yıllık yüzde 67 artışla 2 milyar dolara ulaştı. Türkiye'nin Küresel İnovasyon Endeksi'ndeki sıralamasının yükselmesi, AR-GE ve inovasyon sistemindeki yapısal dönüşümün bir sonucu olarak değerlendiriliyor.
İmalat sektörünün ihracatında artış gözlemlenirken, şirket karlılık oranında ise değişim yaşanmadığı belirtiliyor. Yüksek teknoloji sektörü, diğer teknoloji birimlerine göre daha az etkileniyor. Bu durum, sektörün dayanıklılığını gösteriyor.
KOBİ'lerin Yüksek Teknoloji Sektöründeki Rolü
Özdinç, yüksek teknoloji sektöründe firma sayısının yüzde 8 arttığını, ancak cironun dolar bazında yüzde 7 düştüğünü aktardı. Türkiye, araştırmacı sayısı açısından OECD ülkeleri içinde 8. sırada yer alıyor. Son bir yıllık artışta Estonya'nın ardından ikinci sırayı alırken, 5 yıllık artışta birinci sıraya yerleşti.
KOBİ'lerin yüksek teknoloji ve yazılım sektöründeki önemi vurgulanıyor. Yazılım sektöründe KOBİ'ler, 206 milyar lira ciroyla toplam gelirin yüzde 63'ünü oluşturuyor. Mikro KOBİ'ler, sektörün 4'te 1'ini istihdam ediyor. Yüksek teknoloji sektörlerinde ise KOBİ'ler, 97 milyar lira ciroyla toplam gelirin sadece yüzde 17'sini üretiyor.