Tüketici Güven Endeksi Düşüşte: Ekonomik Belirsizlikler Etkili
İçeride siyasi kovuşturmalarla başlayan, dünyada küresel ticaret savaşları ile büyüyen gerilim iklimi tüketici güvenine yansıdı. Ayın ilk yarısındaki tabloyu yansıtan endekse göre mart ayında 85,9 olan Tüketici Güven Endeksi, nisanda %2,3 düşerek 83,9 oldu. Bu durum, hem iç hem de dış faktörlerin etkisiyle tüketici güveninde kayıplara yol açtığını gösteriyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Merkez Bankası iş birliği ile yürütülen Tüketici Eğilim Anketi, tüketici güveninin düşüşünü ortaya koydu. İçerideki siyasi gelişmeler ve ABD’nin açıkladığı gümrük tarife değişiklikleri, tüketici güvenini olumsuz etkiledi. Endeksin 100’den büyük olması, tüketici güveninde iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümser durumu yansıtıyor.
Düşüşün Sebepleri
Son dönemde yaşanan siyasi ve ekonomik belirsizlikler, tüketici güveninin düşüşünde önemli bir rol oynadı. Nisan ayında açıklanan verilere göre, güven endeksi 83,9’a geriledi. Bu durum, tüketicilerin genel ekonomik gidişat ve kendi mali durumlarına ilişkin olumsuz beklentilerinin bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
Özellikle, hanelerin maddi durumları ve genel ekonomik duruma ilişkin değerlendirmelerde kötümserlik artış gösterdi. Tüketici güven endeksini oluşturan alt endekslerin başında, mevcut dönemde hanelerin maddi durumu geliyor. Bu alt endeksin değeri, martta 70,9 iken, nisanda %2,5 düşüşle 69,1’e indi.
Harcama Eğilimleri ve Tasarruf
Tüketicilerin harcama eğilimleri de olumsuz yönde etkilendi. Nisan ayında, mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu alt endeksi %5,3 düşüş gösterdi. Gelecek üç ayda yarı dayanıklı tüketim mallarına harcama eğilimi de %1,5 azaldı. Bu durum, tüketicilerin tasarruf etme eğilimlerinin arttığını gösteriyor.
Hanelerin mali durumunu yansıtan endeksin değeri nisan ayında %0,6 düşerek 79,8’e geriledi. Tasarruf etmek için uygunluk değerlendirmesi ise %7,4 artış gösterdi. Bu veriler, tüketicilerin harcama yerine tasarrufu tercih ettiğini ortaya koyuyor.
Seçim ve Tüketici Güveni İlişkisi
Tüketici güveni ile seçim beklentileri arasında önemli bir ilişki bulunuyor. Düşen güven düzeyinin, seçim beklentileri üzerinde etkili olduğu düşünülüyor. Mayıs 2023 Genel Seçimleri sürecinde, tüketici güveninin artışı iktidar lehine sonuçlar doğurdu. Ancak, ekonomik gidişatta yaşanan bozulmalar güven endeksini olumsuz etkiledi.
Sonuç olarak, tüketici güven endeksi, seçim dönemlerinde iktidar partilerinin performansını etkileyen bir gösterge olarak öne çıkıyor. Ekonomik belirsizlikler ve siyasi gelişmeler, tüketici güveninin düşmesine neden oluyor. Bu durum, gelecekteki seçim sonuçlarını da etkileyebilir.
Refah Göstergeleri ve Enflasyon Beklentileri
Tüketici güveninin somutlaştığı alanlar arasında ev ve otomobil satın alma eğilimleri de yer alıyor. Ancak, bu alanda güven endeksi bileşenleri en düşük değerlerde kalmaya devam ediyor. Gelecek 12 ayda konut satın alma beklentisi, martta 13,6 iken, nisanda %2,9 artışla 14’e çıktı. Ancak bu değer, hala en dip seviyelerde kalıyor.
Enflasyon beklentileri de olumsuz yönde seyrediyor. Nisan ayında tüketicilerin ileriye yönelik enflasyon beklentileri arttı. Geçen on iki aylık döneme göre, gelecek on iki ayda tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin beklenti endeksi %6 düşüşle 56 oldu. Bu durum, tüketici fiyatlarında artış beklentisini yansıtıyor.