Türkiye'nin Altın Üretiminde Düşüş ve Gelecek Hedefleri
Türkiye’nin altın üretimi 2024 yılında 32,2 tona geriledi. Altın Madencileri Derneği Başkanı Hasan Yücel, bu durumun son beş yılda 10 tonluk bir kayba işaret ettiğini belirtti. Yücel, 2020 yılında 42 tonla Cumhuriyet tarihinin rekorunu kıran üretimin sürdürülebilir bir seviyeye taşınamadığını ifade etti. Üretimdeki bu düşüş, Türkiye’nin potansiyelini değerlendiremediğini gösteriyor.
Yücel, Türkiye’nin toplamda 6 bin 500-10 bin ton arasında altın rezervine sahip olduğunu ve bu rezervlerin değerinin yaklaşık 397 - 611 milyar dolar arasında değiştiğini vurguladı. Ancak bu devasa potansiyelin yeterince değerlendirilemediğini belirtti. İyi bir planlamayla 100 ton altın üretmenin mümkün olduğunu ifade etti.
Altın İhtiyacının Karşılanması
Türkiye’nin yıllık altın ihtiyacının 160 ton seviyesinde olduğunu belirten Yücel, 2024 yılında yerli üretimle yalnızca 32,2 tonluk kısmının karşılanabildiğini söyledi. Aradaki 127,8 tonluk açık, ithalat yoluyla kapatılmak zorunda. Bu durum, Türkiye’ye her yıl milyar dolarlık fatura çıkarıyor. Altın ithalatına dayalı bir ekonomi sürdürülemez.
Yücel, cari açığın büyümesine neden olan bu tabloyu değiştirmek için yerli üretimin artırılması gerektiğini vurguladı. Merkez Bankası’na göre, 2023’te parasal olmayan altın ithalatının önceki yıla göre yüzde 46,9 artarak 30 milyar dolarla bugüne kadar ulaşılan en yüksek yıllık düzeye çıktığını belirtti. Bu rakam, altyapı yatırımları açısından devasa bir fırsat maliyetine işaret ediyor.
Bürokratik Engeller ve Yatırım Ortamı
Altın üretiminde karşılaşılan bürokratik engellerin sektörü yavaşlattığını kaydeden Yücel, girişimcilerin uzun ve karmaşık izin süreçleriyle boğuştuğunu ifade etti. Bu süreçler, yatırımcıların cesaretini kırıyor. Eğer bu engeller kaldırılmazsa, mevcut yatırımlar bile sürdürülebilir olamayacak ve yerli altın üretimindeki düşüş devam edecektir.
Yücel, yatırım ortamını iyileştirecek somut adımlar atılması gerektiğini vurguladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, en fazla katma değere sahip ürünlerin başında gelen altın üretimini 100 tona yükseltme hedefinin hayal olmadığını belirtti. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın bu hedefi gerçekleştirmek için büyük bir gayret gösterdiğini ifade etti.
İthalata Dayalı Modelin Sürdürülemezliği
Yücel, altın ithalatına dayalı ekonomik modelin sürdürülemez olduğunu belirtti. Eğer üretim artırılmazsa, dışa bağımlı bir ekonomi içinde kaybolmaya devam edilecektir. Oysa bu potansiyeli değerlendirerek cari açığı azaltmak ve bu milyarlarca doları eğitim, sağlık ve altyapı gibi alanlara aktarmak mümkün.
Yücel, üreticilerin önü açılırsa, birkaç yıl içinde 100 ton altın üretimine ulaşılabileceğini vurguladı. Böylece hem cari açık azalacak hem de ekonomiye on milyarlarca dolar kazandırılacaktır. Türkiye’nin altın üretiminde karşılaştığı zorluklar, stratejik bir kayıp olarak değerlendirilmeli ve gerekli adımlar atılmalıdır.